Nét độc đáo trong bộ trang phục dân tộc Dao Đỏ

Dân tộc Dao Đỏ gây ấn tượng với mọi người bởi bộ trang phục rực rỡ, được trang trí bằng nhiều hoa văn đẹp mắt. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đến bạn đọc những nét đặc sắc trong trang phục dân tộc Dao Đỏ.

Trang phục dân tộc Dao Đỏ của nam và nữ

Người Dao Đỏ sống xen kẽ, quần tụ ở khắp các địa phương trên vùng miền núi phía bắc. Trang phục truyền thống của người Dao Đỏ gồm mũ, khăn, áo, quần, thắt lưng, xà cạp quấn chân và giày dép. 

Bộ trang phục của dân tộc này có năm màu cơ bản, nhưng chủ yếu là màu đỏ. Họ quan niệm rằng, màu đỏ mang lại hạnh phúc, may mắn, đầy đủ và tạo ra năng lượng tích cực cho con người. Vì vậy, đây là gam màu chủ đạo được họ sử dụng trong trang trí trang phục.

Chất liệu được sử dụng để làm nên bộ trang phục dân tộc Dao Đỏ thường được dùng bằng vải lanh đã qua nhuộm chàm một cách kỹ lưỡng. Sau đó, với đôi bàn tay khéo léo của những người phụ nữ Dao Đỏ đã thêu những nét hoa văn, chắp ghép những trang sức bằng bạc. Những họa tiết được thêu thường rất phong phú, đa dạng như cỏ cây, hoa lá, rừng núi, loài động vật…

Trong trang phục dân tộc Dao Đỏ quan trọng nhất là chiếc áo dài. Theo phong tục, phụ nữ Dao Đỏ không mặc áo ngắn mà chỉ mặc áo dài. Áo tứ thân màu đen hoặc chàm, không khoét nách mà tay đấu thẳng vào thân. Cửa tay áo, nẹp xung quanh tà áo trước và sau đều được thêu bằng chỉ màu trắng và đỏ. Riêng phần gấu vạt trước và sau được thêu hai nẹp tách rời nhau, trông xa như hai chiếc áo mặc lồng nhau và áo ngoài ngắn hơn áo trong.

Phần nẹp cổ liền với nẹp ngực được thêu kín các họa tiết trang trí bằng chỉ màu đỏ. Hai đầu của nẹp ngực đính nhiều chuỗi hạt cườm và tua rua đỏ. Bên trong của chiếc áo của phụ nữ Dao Đỏ còn mặc áo con, giống như cái yếm, cổ tròn mở sau gáy, mặc bên trong che kín cả ngực và bụng, có những đường thêu bằng chỉ trắng và vàng. Khoảng giữa thân áo mỗi bên đính một dải vải nhỏ để làm dây buộc ra phía sau lưng.

Quần của phụ nữ Dao Đỏ được thêu ở đoạn cuối ống giống với phần thêu trên áo để tạo ra một bộ trang phục tinh tế. Kiểu quần thường mặc là quần chân què, cát hình lá tọa, đũng rộng để cử động thoải mái trong mọi lao động. 

Nét độc đáo trong bộ trang phục dân tộc Dao Đỏ

Xem thêm: Những nét đẹp độc đáo trong trang phục dân tộc Tày

Bên cạnh đó, trang phục nam giới Dao Đỏ khá đơn giản. Đó là những chiếc áo ngắn và áo dài, áo ngắn xẻ ngực, cài cúc trước ngực và thường cài 5 cúc. Quần rất rộng đũng, có thể cử động trong mọi tư thế. Hoa văn trên áo ngắn tập trung chủ yếu ở phần cổ, ngực và lưng áo để khi mặc áo dài trùm bên ngoài không bị che lấp, các họa tiết hoa văn sẽ được phô ra ngoài. Hoa văn được trang trí trên ngực áo là cách đính cúc hoa bạc theo chiều dọc ở giữa áo, áo dài mặc ngoài, áo ngắn mặc trong, hàng hoa bạc giữa hai hàng quả bông len đỏ. Khi mặc, các hoa văn được kết hợp rất hài hòa, đẹp mắt.

Hoa văn trang trí trên quần được thêu thùa tỉ mỉ hơn. Họa tiết ở nửa dưới của hai ống quần là các họa tiết hình chữ nhật, hình vuông màu đỏ, vàng, trắng, hình quả trám, hình cây thông, hình chữ vạn… Khi mặc, quần phần trên màu đen không có hoa văn, quấn bằng dây, thắt lưng; còn phần dưới của hai ống quần với các hoa văn, họa tiết đã tạo nên sự cân đối hài hòa cho toàn bộ y phục.

Cả nam, nữ và trẻ con người Dao đều thích đeo trang sức như vòng cổ, vòng tay, vòng chân. Ngoài việc làm đẹp thì chúng còn mang giá trị nhân văn và tín ngưỡng. Theo truyền thuyết kể lại, người Dao Đỏ đeo trang sức bằng bạc để trừ tà ma, tránh gió và thậm chí là được thần linh phù hộ. 

Khăn đội đầu được người Dao Đỏ trang trí hình vết chân hổ, hình cách đoạn, cây vạn hoa… Hoa văn ở trên khăn từ ngoài vào có năm lớp, được bao khuôn vuông ở trung tâm của khăn. Khi đội lên đầu, các hoa văn sẽ được phô ra ngoài, làm tăng thêm vẻ đẹp của chiếc khăn.

Đồng bào người Dao thường đeo thắt lưng được dệt bằng vải thủ công, rộng khoảng 40cm gấp làm tư, chiều dài đủ quấn quanh thân người hai vòng và buộc lại ở phía sau, để buông dải đuôi xuống sau lưng. Hoa văn trang trí trên dây lưng tập trung ở hai đầu gồm các họa tiết hình dấu chân hổ, hình người mặc váy, hình cây thông… 

Nét độc đáo trong bộ trang phục dân tộc Dao Đỏ

Xem thêm: Những nét đặc sắc trong trang phục Ê đê

Quả bông len – điểm nhấn trên trang phục phụ nữ Dao Đỏ

Để bộ trang phục dân tộc Dao Đỏ thêm phần rực rỡ và ấn tượng, các cô gái đã đính những quả bông len màu đỏ, to tròn được đặt liền kề nhau, chạy dọc từ vai đến thắt lưng. Những quả bông len này đã tạo nên nét đặc trưng riêng biệt trên trang phục người phụ nữ. Đây cũng là điểm nổi bật để phân biệt người dân tộc Dao Đỏ với các nhóm Dao khác trong cộng đồng người Dao.

Ở mỗi vùng của bản người Dao lại có những phần trang trí và số lượng quả bông khác nhau tùy theo quan niệm. Trang phục của người phụ nữ ở xã Hùng Mỹ, huyện Chiêm Hóa (Tuyên Quang) có 9 quả bông, kích cỡ lớn; còn ở xã Sơn Phú, huyện Na Hang có 11 quả bông, kích cỡ bé hơn. Trang phục người Dao ở Bạch Xa, xã Tân Thành, huyện Hàm Yên (Tuyên Quang) chỉ có những tua rua màu đỏ quanh viền áo trước ngực.

Để làm ra những quả bông màu đỏ, những người phụ nữ Dao đến các chợ phiên ở vùng cao mua các sợi len nhiều màu. Quả bông lấy màu đỏ là màu chủ đạo, còn các màu khác như vàng, đen được điểm vào tạo cho quả bông thêm rực rỡ và đẹp mắt. Việc làm ra quả bông len phải trải qua rất nhiều công đoạn tỉ mỉ, đòi hỏi người làm phải có kinh nghiệm trong thêu thùa mới làm ra được quả bông chắc chắn và nở xòe.

Quả bông len trên trang phục phụ nữ Dao Đỏ luôn tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với những người xung quanh, đặc biệt là các chàng trai đang tuổi kén vợ. Các cô gái người Dao đỏ mặc trang phục truyền thống khi đi hội, xuống chợ với những quả bông màu đỏ rực rỡ, nổi bật.